Th3
Bí Mật Lịch Sử Bóng Đá: Từ Nguồn Gốc Đến Sự Phổ Biến Toàn Cầu
Bóng đá đã xuất hiện từ thời cổ đại, nhưng lịch sử bóng đá hiện tại mới hình thành cách đây 100 năm. Đó là năm 1863, khi môn bóng bầu dục và bóng đá tách ra thành hai nhánh khác nhau, đồng thời Liên đoàn bóng đá Anh (FA) – Tổ chức quản lý bóng đá đầu tiên trên thế giới – được thành lập.
MỤC LỤC
1. Bóng đá thời cổ đại
Tsu’Chu (bóng đá) bắt đầu xuất hiện ở Trung Quốc vào thời nhà Hán
Có nhiều dấu tích lịch sử cho thấy rằng môn đá bóng đã tồn tại từ rất lâu trước thời kỳ hiện đại, từ khoảng năm 2500 trước Công nguyên. Trong quá khứ, người dân tại các vùng đất như Hy Lạp, Ai Cập và Trung Quốc cổ đại có dấu hiệu tham gia vào các trò chơi liên quan đến bóng. Những trò chơi này thường sử dụng bàn tay, bàn chân và thậm chí cả gậy để điều khiển quả bóng.
Một trong những trò chơi cổ điển nhất của Trung Quốc, được biết đến với tên gọi Tsu’Chu (có nghĩa là “đá bóng”), đã xuất hiện từ thời nhà Hán, từ khoảng năm 206 TCN đến năm 220 sau Công nguyên. Tsu’Chu có thể được xem như một bài tập huấn luyện cho binh lính.
Trong trò chơi này, hai đội cố gắng đá quả bóng da vào một tấm lưới nhỏ treo giữa hai cột tre dài ở phía sân đối phương. Người chơi chỉ được phép sử dụng chân và các bộ phận khác của cơ thể, không được phép sử dụng tay. Một điểm khác biệt chính giữa Tsu’Chu và đá bóng hiện đại là chiều cao của khung thành, với khung thành của Tsu’Chu thường được treo cách mặt đất khoảng 9 mét.
Sau khi Tsu’Chu xuất hiện, các trò chơi tương tự đã lan tỏa khắp thế giới, với nhiều nền văn hóa phát triển các trò chơi tập trung vào việc sử dụng chân, như trò Kemari của người Nhật Bản, trò Pahsaherman của người Mỹ bản địa, trò Marn Grook của thổ dân Australia và trò Ki-o-rahi của người Maori.
2. Anh là quê hương của bóng đá
Bóng đá bắt đầu phát triển tại châu Âu từ thời kỳ Trung cổ dưới hình thức “đá bóng dân gian” hoặc “đá bóng đám đông” vào khoảng thế kỷ 9. Ở các thị trấn của Anh, trò chơi này thường được thực hiện giữa hai đội với số lượng người tham gia không giới hạn, và sử dụng một quả bóng làm từ quả lòng của một con lợn được thổi phồng từ đầu đến cuối thị trấn.
Kết quả của các trận đấu thường ít bàn thắng, với việc không có các luật lệ tiêu chuẩn nên trò chơi thường diễn ra với mức độ bạo lực. Trò chơi này thường bị xem là một vấn đề phiền toái, và thậm chí đã bị cấm trong một số giai đoạn lịch sử của nước Anh.
Vào đầu thế kỷ 19, các luật chơi bóng đá đầu tiên xuất hiện tại các trường học của Anh. Năm 1848, tại khuôn viên của Trinity College thuộc Đại học Cambridge, các đại diện từ năm trường Eton, Harrow, Rugby, Winchester và Shrewsbury đã tụ họp để thống nhất các luật chơi cho môn đá bóng, được gọi là Bộ luật Cambridge. Tuy nhiên, bộ luật này vẫn chưa đạt tới mức độ hoàn chỉnh, và không phải đội bóng nào cũng tuân thủ.
Trong hệ thống trường học tư thục, đá bóng là môn thể thao cho phép sử dụng bàn tay để kiểm soát bóng, đá và rê bóng, và cầu thủ thường tham gia vào các tình huống va chạm. Luật chơi này kết hợp giữa cả hai phong cách chơi đá bóng và bóng bầu dục. Thời kỳ này cũng chứng kiến sự ra đời của vị thủ môn để trấn giữ khung thành, và việc xoạc bóng vào chân của đối thủ đã bị cấm.
Trong thập kỷ 1850, nhiều đội bóng nghiệp dư bắt đầu được thành lập tại các trường học, và mỗi đội thường xây dựng các luật chơi mới riêng cho môn này. Qua nhiều năm, các trường bắt đầu tổ chức các trận đấu giữa các đội bóng với nhau.
Trong thời gian này, người chơi vẫn điều khiển bóng bằng cả hai tay, nhưng chỉ được phép chuyền bóng phía sau tương tự như môn bóng bầu dục. Người chơi thường xuyên thực hiện các pha ngáng chân hoặc đá vào cẳng chân của đối thủ để giành lấy quả bóng. Sự khác biệt về luật chơi giữa các đội khiến việc điều hành các trận đấu trở nên phức tạp.
3. Bóng đá trở thành môn thể thao chuyên nghiệp
Một bước ngoặt quan trọng trong việc chuẩn hóa luật chơi đá bóng là việc thành lập Liên đoàn bóng đá Anh (FA) vào ngày 26/10/1863. Mục tiêu của FA là thu thập các luật chơi từ khắp nơi trên lãnh thổ Anh và tạo ra một tập hợp các quy tắc bóng đá được chấp nhận rộng rãi. Hành động ôm bóng, ngáng chân và đá vào cẳng chân của đối thủ đã bị cấm. Sự can thiệp này dẫn đến việc câu lạc bộ Blackheath, nổi tiếng với phong cách chơi bạo lực theo kiểu bóng bầu dục, tan rã và chỉ còn lại 11 câu lạc bộ khác tiếp tục hoạt động.
Trải qua nhiều năm, FA đã thu hút sự tham gia của nhiều câu lạc bộ đá bóng và số lượng này đã tăng lên đến 128 vào năm 1887. Nước Anh cuối cùng đã có một tập hợp quy tắc đá bóng gần như thống nhất. Giải đấu bóng đá đầu tiên, Cúp FA (FA Cup), đã được tổ chức lần đầu vào năm 1872 cho các câu lạc bộ đá bóng Anh. Nước Anh cũng là quê hương của giải đấu liên đoàn đầu tiên, Football League, bao gồm 12 câu lạc bộ từ miền Trung và miền Bắc của nước Anh.
Ban đầu, theo quy định của FA, các cầu thủ bóng đá phải giữ tính nghiệp dư và không được nhận lương. Tuy nhiên, điều này trở thành một vấn đề vào thập kỷ 1870 khi nhiều câu lạc bộ thu phí từ khán giả. Cầu thủ bắt đầu đòi hỏi sự trả tiền cho thời gian tập luyện và thi đấu của họ khi môn thể thao này trở nên phổ biến hơn, điều này dẫn đến sự gia tăng về lượng khán giả và doanh thu.
Cuối cùng, các câu lạc bộ quyết định bắt đầu trả lương cho cầu thủ và bóng đá trở thành một môn thể thao chuyên nghiệp.
4. Bóng đá lan rộng khắp thế giới
Các quốc gia khác ở châu Âu nhanh chóng chấp nhận và lan truyền luật chơi bóng đá của người Anh. Liên đoàn bóng đá của các quốc gia khác bắt đầu xuất hiện trên toàn cầu: Hà Lan và Đan Mạch vào năm 1889, Argentina vào năm 1893, Chile vào năm 1895, Thụy Sĩ và Bỉ vào năm 1895, Ý vào năm 1898, Đức và Uruguay vào năm 1900, Hungary vào năm 1901 và Phần Lan vào năm 1907. Pháp chỉ thành lập liên đoàn bóng đá của mình vào năm 1903, mặc dù họ đã chơi bóng đá từ rất lâu trước đó.
Liên đoàn Bóng đá quốc tế (FIFA) được thành lập tại Paris (Pháp) vào năm 1904 với bảy thành viên bao gồm: Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Thụy Sĩ. Năm 1930, FIFA tổ chức World Cup đầu tiên tại Uruguay, với 41 thành viên. Hiện nay, FIFA có hơn 200 thành viên và World Cup là sự kiện bóng đá lớn nhất hành tinh, diễn ra mỗi 4 năm một lần. World Cup 2018, giải vô địch bóng đá thế giới lần thứ 21, đang diễn ra tại Nga.